Tazminat Hukuku

  TAZMİNAT HUKUKU; 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununda düzenlenmiştir. Düzenlenme amacı, bireylerin haksız fiillerden veya başka herhangi bir nedenden kaynaklanan maddi ve manevi zararların karşılanmasıdır. Genel olarak “maddi tazminat davası” ve “manevi tazminat davası” olmak üzere iki tür tazminat davası vardır. • Maddi tazminat davası; ölüm sebebiyle destekten yoksun kalma, maluliyet ve iş gücü kaybı gibi bedensel zararlardan kaynaklanabileceği gibi malvarlığı değerlerinin zarar görmesinden de kaynaklanabilir. • Manevi tazminat davası; haksız bir fiil veya işlem nedeniyle davacının ruhsal bütünlüğünü bozan manevi acıların giderilmesi amacıyla açılır. Tazminat davalarının uygulanma alanı bulabilmesi için; tazminatı gerektiren vakıanın haksız fiil teşkil etmesi ve bireylerin bu fiilden doğrudan ya da dolaylı olarak zarar görmüş olması gerekmektedir. Borçlar hukukundan kaynaklanan sözleşmenin ihlali, trafik kazası neticesinde yaralanma veya ölüm, boşanma davası gibi birbirinden tamamen farklı hukuki nedenlerden kaynaklanan uyuşmazlıkları çözen bir dava türüdür. SİGORTA HUKUKU; Kişinin sigorta şirketine ödediği prim karşılığında hayatta maddi olarak ölçülebilir çeşitli risklerin gerçekleşmesi durumunda oluşan zararı karşılamak için kendisini güvence altına alan bir bilim dalıdır. 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanununun 6. kitabında düzenlenmiştir. Genel Hükümler ve Sigorta Türlerine İlişkin Özel Hükümler olmak üzere 2 kısımdan oluşmaktadır. Sigorta Türlerine İlişkin Özel Hükümler ise kendi içinde Zarar Sigortaları ve Can Sigortaları olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Bu başlıklar altında CAN SİGORTALARINI açıklayacak olursak; A)- HAYAT SİGORTASI; Sigorta şirketinin belli bir prim karşılığında sigortalının sözleşmede belirtilen süre içinde ve sözleşmede belirtilen hallerde yaşam kaybı veya kişilerin refah seviyelerini ve yaşam kalitelerini artırmaya yönelik yapılan sigortalardır. 6102 Sayılı TTK. 1487 maddesi gereği “ (1) Hayat Sigortası ile Sigortacı, belli bir prim karşılığında, sigorta ettirene veya onun belirlediği kişiye, sigortalının ölümü veya hayatta kalması halinde, sigorta bedelini ödemeyi üstlenir. (2) Hayatı sigorta edilen kimse, ilk primin ödenmesinden önce ölmüşse sigorta sözleşmesi geçersizdir. Bu sigorta çeşidi altında yer alan sigortalar; Vefat Sigortası; Sigortalının başına istenmeyen bir olay gelmesi sonucunda vefat etmesi durumunda devreye girmektedir. Vefat sigortasının amacı, sigortalının önceden belirtmiş olduğu lehtar ya da kanuni mirasçılarına sigorta poliçesinde belirtilen teminatları ödeyerek mali güçlüklerin yaşanmasını engellemektir. Örneğin; okul çağında olan evladının sigortalının yaptırmış olduğu hayat sigortası sayesinde eğitim hayatının devam etmesi gibi. Gurup Hayat Sigortası; Aynı tüzel kişiliğe bağlı olarak en az 10 kişi olacak şekilde şirket çalışanlarını ve ailelerini çalıştıkları dönemde karşılaşabilecek risklere karşı teminat altına alan sigorta türüdür. Vefat, kazaya bağlı vefat ve sürekli sakatlık gibi durumlarda sigorta bedeli üzerinden sigortalı çalışana veya ailesine tazminat ödenir. Bu sigortadan, personel sayısı en az 10 kişi olan iş yerleri faydalanabilir. Sigorta poliçesinin süresi en az 1 yıllık yapılmakta olup sigorta ettiren isteğe bağlı olarak sigorta bitiminden 2 ay önce yazılı olarak başvurup iptal ettirmezse sigorta poliçesi otomatik olarak bitimden itibaren kendini yeniler. HAYAT SİGORTASI; Sigortanın Kapsamı, rizikonun gerçekleşmesi durumunda hak sahiplerinin yükümlülükleri ve çeşitli hükümler olmak üzere 3 ana başlıkta toplanan Hayat Sigortaları Genel Şartları kapsamı alanına girmektedir. • Hayat Sigortasından; tasarruf yapmak isteyen veya hayatta karşılaşılabilecek çeşitli risklere karşı kendini güvence altına almak isteyen herkes yararlanabilir. • Hayat Sigortası ile; hayatta kalma, vefat, kaza sonucu vefat, tam/kısmi veya kalıcı sakatlık teminatlarına sahip olunabilir. Sigortacının sahip olacağı teminatlar yapılacak olan sözleşmeye göre değişebilir. • Hayat Sigortası seçerken ihtiyaca yönelik olması önemlidir. Örneğin, tasarruf yapmak için ya da beklenmedik bir durum gelme ihtimallerine karşı yapılabilir. Ya da her iki durum da isteğe bağlı olarak seçilebilir. • Hayat Sigortası yaptırırken, teklif formunda yer alan sorulara doğru cevap vermeniz ve sigorta şirketine bildirmeniz önemlidir. Aksi halde sigorta şirketi sözleşmeden cayabilir ya da ek prim talep edebilir. • Birden fazla Hayat Sigorta poliçesine sahip olmanız mümkün. Aynı sigorta şirketinden ya da farklı sigorta şirketlerinden hayat sigortası poliçesine sahip olabilirsiniz. • Hayat Sigortası, poliçede belirtilen başlama ve sona erme tarihleri arasında geçerlidir. • Hayat Sigortalarında gider payı, aracı komisyonu, işletme masrafı ve erken ayrılma kesintisi alınabilir. • Hayat Sigortasında teminat dışı kalan haller; 1. Sigortalı, sigortacıyı haberdar etmeksizin ticari hava hatları üzerinde yolcu nakline ruhsatlı işletmelerin uçak veya herhangi bir hava gemisinde ancak yolcu sıfatı ile seyahat edebilir. Hayatı sigortalanan kişinin ölümü yolcu sıfatı dışında havada yapılan yolculuklar esnasında olursa, şirket yalnız riyazi ihtiyatı ödemekle yükümlüdür. Ölüm tazminatı ödemez. 2. Sigortalı, intihar veya intihara teşebbüs sonucunda öldüğü takdirde, sigortalının intiharı anında akli melekeleri ne olursa olsun, sigortacı sigortanın o andaki riyazı ihtiyatını öder. Aksine bir sözleşme ile süre kısaltılmış olmadıkça sigortalı aralıksız olarak en az üç yıl devam etmiş bulunuyorsa, sigortacı sigorta teminatının tamamını ödemekle yükümlüdür. 3. Sigortadan faydalanan kimse hayatı üzerine sigorta yapmış olanı öldürmüş veya onun öldürülmesinde herhangi bir şekilde suç ortaklığı etmişse sigorta bedelinden mahrum kalır ve bu bedel ölenin mirasçılarına ait olur. 4. Aksi sözleşme ile kararlaştırılmadıkça, sigorta savaş halinde geçerli değildir. Ancak, sigortalı savaş esnasında ve savaş hareketleri dolayısıyla ölürse, ölüm tarihindeki riyazi ihtiyatlar, ödeme tarihine kadar geçecek süreye ait teknik faizleriyle birlikte hak sahiplerine ödenir. 5. Sigortalı, aksine bir sözleşme olmadığı sürece, AIDS, nükleer, biyolojik ve kimyasal silah kullanımı veya nükleer, biyolojik ve kimyasal maddelerin açığa çıkmasına neden olacak her türlü saldırı ve sabotaj veya tedavi amaçlı olanlar hariç nükleer rizikolar sonucu ölürse, sigortacı yalnız riyazı ihtiyatı ödemekle yükümlüdür. B)- KAZA SİGORTASI; Kişilerin başlarına gelebilecek ani ve beklenmedik bir şekilde meydana gelen olaylar nedeni ile uğrayabilecekleri bedensel zararları teminat altına alınmasıdır. 6102 Sayılı TTK. 1507 maddesi gereği; (1) “Kaza Sigortası, belli bir prim karşılığında, sigortalının uğrayacağı kaza sonucu ölüm, geçici veya sürekli sakatlık ya da iş göremezlik halleri için sigorta teminatı sağlar. Ölüm, ani olarak veya kaza tarihinden itibaren en çok bir yıl içinde gerçekleşmiş ise sigorta bedeli sigorta ettirene yahut onun tarafından belirlenmiş kişiye; geçici ve sürekli sakatlık veya iş göremezlik hallerinde ise sigortalıya ödenir.” (2) “ Geçici olarak çalışma gücünden mahrum kalan sigortalıya, poliçede yazılı süre ile sınırlı olmak üzere, mahrumiyetin devam ettiği süre için günlük hesabıyla tazminat verilir.” C)-HASTALIK VE SAĞLIK SİGORTASI; Sigortalının sigorta süresi içinde hastalanmaları ve/veya herhangi bir kaza sonucu yaralanmaları halinde tedavileri için gerekli masrafları ile varsa gündelik tazminatları, bu genel şartlarla varsa özel şartlar çerçevesinde, poliçede yazılı meblağlara kadar temin eder. 6102 Sayılı TTK. 1511 maddesi gereği; (1) “Hastalık ve sağlık sigortaları, sigortalı lehine yapılabilir; hastalık sigortalarında lehtar da belirlenebilir.” Maluliyet Sigortası; Sigorta poliçesine dahil olan bir kaza durumunda sigortalının bir hastalık veya kaza sonucu vücut bütünlüğünde oluşan yetersizlik, kısıtlılık, azalma durumunda ödenen tazminattır. Özel Durum Sigortası; Diğer sigortaların kapsamına girmeyen özel durumlar için kişilerin isteklerine bağlı olarak yapılan sigortalardır. Poliçelerde yer almayan hastalıklar, kaza risklerine karşı yapılır ve prim ödemeleri risk grubunun azlığı dolayısıyla diğer sigortalardan yüksek olabilir. Takdir edersiniz ki hukukun her alanında olduğu gibi Sigorta Hukuku da çok geniş kapsamlı derya deniz olan spesifik konuları içerebilen bir daldır. Yukarıda anlatmış olduğum Hayat Sigortasından çok kısa ve anlaşılır bir şekilde sizler için açıklamaya çalıştık. Ancak, her işin kendi dili, ayrıntıları ve spesifik detayları olduğundan, konu ile ilgili güncel mevzuata, Yargıtay ve diğer yüksek mahkeme içtihatlarına vakıf olmak gerektiğinden beklenmedik sonuçlarla karşılaşmamak ve hak kaybına uğramamak için bir meslektaşımdan hukuki destek almanız tavsiye olunur.