Borçlar Hukukunun Düzenlediği Temel Konular

BORÇLAR HUKUKUNUN DÜZENLEDİĞİ TEMEL KONULAR Borçlar Hukuku, Türk Hukuk sisteminde insanlar arası genel maddi ilişkilerin genel kurallarını koymakla birlikte Ticari, Tüketici v.b. özel maddi ilişkilerin düzenlediği konular dışındaki tüm alacak-borç, sözleşmesel, kira v.s. ilişkileri düzenler. Borçlar Hukuku’nun ana kaynağını oluşturan 6098 Sayılı Yeni Türk Borçlar Kanunu ile kanun dili sadeleşmiş ve günümüzün ihtiyaçlarına daha uygun hale getirilerek 04/02/2011 Tarihinde yürürlüğe girmiştir 6098 SAYILI TÜRK BORÇLAR KANUNU (TBK) GENEL OLARAK AŞAĞIDAKİ BAŞLIKLARI DÜZENLEMEKTEDİR. 1-) Borç İlişkisinin Kaynakları Bu bölümde genel olarak borç ilişkisinin hangi durumlarda doğduğu ve hangi sonuçlar ortaya çıkardığı gibi yasal müeyyideye tabi konular düzenlenmiştir. a) Sözleşmeden Doğan Borç İlişkileri Yazılı veya yazısız bir sözleşme ile taraflar birbirlerine karşı sözleşmeden doğan edimlerini (yapılması/verilmesi/yapılmaması gereken) yerine getirme borcu altına girerler. Örneğin; Bir kişinin bir ressam ile kendi portresini ücret karşılığında yaptırmak için anlaştığı durumlarda ressam, o kişinin portresini yapma borcu altına girerken kişi ise bunun karşılığındaki ücreti ödemek borcu altına girer. Her bir tarafın borcu karşı taraf için alacak hakkı doğurur. b) Haksız Fiillerden Doğan Borç İlişkileri Bu bölümde ise başka bir kişi tarafından hakaret, müessir fiil, yaralama v.b. gibi haksız eylemlere maruz kalan kişinin bu haksız eylemler nedeniyle uğramış olduğu MADDİ-MANEVİ zararlarının tazminini/karşılanmasını istemesi ile ilgili yasal düzenlemeler mevcuttur. Örneğin; Arabası ile birine çarpıp taksirle dahi olsa zarar veren kişi ve sigortasına karşı açılan tazminat davaları bu bölümdeki v.s. özel düzenlemelerdeki yasalardan kaynağını almaktadır. c) Sebepsiz Zenginleşmeden Doğan Borç İlişkileri Bu bölümde ise bir kişinin malvarlığında meydana gelen bir eksilmenin bir başkasının malvarlığını sebepsiz olarak arttırması nedeniyle oluşan ihtilafların çözümüne ilişkin yasal düzenlemeler mevcuttur. Örneğin; A’nın B’ye marangozluk işlerini yaptırması ancak parayı ‘’marangozluk işlerinin ödemesi’’ açıklaması ile C’ye vermesi. Bu durumda C sebepsiz olarak A ve B aleyhine zenginleşmiştir. Bu konu ile ilgili açılacak davalar ve tabi olunan süreler kanunda ve sair mevzuatta ayrıntılı düzenlenmiştir. 2-) Borçların ifası ve sonuçları Bu bölümde borç konusu olan edimlerin hangi tür sözleşmede hangi tür borçta nasıl yerine getirileceği ve ifanın (borcu yerine getirmenin) hangi durumlarda geçerli olacağı hangi durumlarda geçerli olamayacağına ve borçtan kurtulma ile ilgili yasal düzenlemeler mevcuttur. 3-) Borç ilişkisinin üçüncü kişilere etkisi Bu bölümde iki kişi arasında meydana gelen borç ilişkisine üçüncü bir kişinin yasal olarak katılabilmesi, taraflardan birinin hakkını üçüncü kişinin kullanabilmesi, alacaklının haklarına halef olma v.b. yasal düzenlemeler mevcuttur. 4-) Borçların ve Borç ilişkisinin sona ermesi Bu bölümde borç ilişkisinin ödeme, ibra, takas, ifa imkansızlığı, feragat gibi nedenlerle sona ermesi ve bu sona ermenin taraflar açısından doğurduğu sonuçlar düzenlenmiştir. 5-) Zamanaşımı Borçlar Kanunu’na göre aksi öngörülmedikçe GENEL ZAMANAŞIMI SÜRESİ 10 YILDIR. Ancak bununla birlikte unutmamak gerekir ki başta 5 YILLIK ZAMANAŞIMI olmak üzere birçok konuda düzenlenmiş ayrı zamanaşımı süreleri de mevcuttur. 10 YILLIK ZAMANAŞIMI SÜRESİ AKSİNE DÜZENLEME OLMADIKÇA GEÇERLİDİR. Ayrıca bu bölümde zamanaşımının başlangıcı, süre hesabı, zamanaşımının durması, kesilmesi gibi konular da yasal olarak düzenlenmiştir. 6-) Borç ilişkilerinde taraf değişiklikleri İki kişi arasında meydana gelen borç ilişkisinin iradi veya kanuni olarak bir üçüncü kişiye devri konusu genel olarak düzenlenmiştir. Borç ilişkisinin devri, (Borcun nakli/üstlenilmesi) Alacak ilişkisinin devri, (Alacağın temliki/devri), Malvarlığı devri, işletmenin devri v.b. konuların yasal olarak hangi şartlarla gerçekleştirilebileceği ve sonuçları ile ilgili konular ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. 7-) Özel borç ilişkileri Hayvan Satışı, Taşınmaz Satışı v.b. Bu bölümde, sözleşmeden doğan edimlerin yerine getirilmesi özel ve/veya yasal birtakım şartlara bağlı olan borç ilişkilerinden bahsedilmiştir. Örneğin; Bir taşınmaz satışının tapuda resmi senet düzenlemek yoluyla yapılması yasal zorunluluktur. Aksi şekilde yapılan taşınmaz satış sözleşmeleri geçersizdir. Bu tip anlaşma veya sözleşmeler taraflar arasında bu konuda doğacak olan ihtilaflara basit delil oluşturmaktan öteye geçemez. 8-) Kira Sözleşmesi Genel Hükümler ile Konut ve Çatılı İşyeri Kiraları diye iki ayrı alt bölümde ele alınmıştır. Taşınır, Ürün, Konut, İşyeri kiraları ile ilgili kiracı ve kiralayan (ev sahibi) arasındaki ilişkilerin düzenler. Tarafları birbirlerine karşı koruyucu hükümler içerir. Kiralayanın kiracıyı istediği zaman mülkünden çıkaramaması ve bunun belirli şartlara bağlanması hususunu düzenlediği gibi kiracının kararlaştırılan kira bedellerini ödemesi, kiralananı kullanımı ile ilgili kiralayanı da koruyan düzenlemeleri ihtiva eder. 9-) Temsil Bu bölümde bir şahsın başka bir şahıs ad ve hesabına ne tür hukuki işlemler gerçekleştirebileceği, temsiliyet ilişkisinin nasıl kurulduğu ve nasıl ortadan kaldırılabileceği, temsil ilişkisinin üçüncü kişilere etkisi v.b. konular yasal olarak düzenlenmiştir. 10-) Adi Ortaklık Sözleşmesi Ortaklıklar Hukuku esasen Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenmiş olmakla iki veya daha fazla kişinin bir araya gelerek ortak bir iş gerçekleştirmesine günlük hayatta sık rastlandığından bu konu genel itibariyle Borçlar Kanunu’nda düzenlenmiştir. Şöyle ki; Adi ortaklık sözleşmesi, iki ya da daha fazla kişinin emeklerini ve mallarını ortak bir amaca erişmek üzere birleştirmeyi üstlendikleri sözleşmedir. Bir ortaklık, kanunla düzenlenmiş ortaklıkların ayırt edici niteliklerini taşımıyorsa, bu bölüm hükümlerine tabi adi ortaklık sayılır. Ayrıca bu bölümde adi ortaklığın başlangıcı, hükümleri, ortakların birbirlerine karşı sorumlulukları v.b. durumlar yasal olarak düzenlenmiştir. 11-) Ve sair içeriksel olarak birçok konu düzenlenmiştir. Borçlar Hukuku alanında en geniş düzenlenen kurum SÖZLEŞMELER HUKUKU olmakla birlikte yukarıda değindiğimiz konuların ayrıntıları içerisinde özel olarak düzenlenen ve birçok olaya uygulanan ‘’Genel İşlem Koşulları’’ ‘’Kefalet’’ ‘’Müteselsil sorumluluk’’ ‘’ Ticari Temsilciler, Ticari Vekiller ve Diğer Tacir Yardımcıları’’, ‘’Vekaletsiz İş Görme’’ v.s. konular yasal olarak düzenlenmiştir.